Bu yazımızda size özellikle borsa da yatırım yapmak isteyenlerin ve yapanların sıkça duyduğu spekülasyon ve manipülasyon kavramlarından bahsetmek istiyoruz. Öncelikle şunu belirtelim sanılanın aksine spekülasyon bir suç ya da kötü bir şey değildir. Spekülasyon bir emtiayı ya da hisseyi satın alıp kısa vadede alıp satmaktır. Bu alım satım işlemi sonucunda malı veya hisseyi satın alan kişi kar ya da zarar edebilir. Spekülasyon yapan kişiye ise spekülatör denilir. Spekülatörler genelde işlem yapısının uygunluğu ve yüksek getiri oranı yüzünden borsada işlem yapmayı tercih ederler. Borsadaki hisselerin değerlerimin anlık değişimlerini ön görerek işlem yapan spekülatörler günlük ve kısa vadeli kazanç sağlama peşindedirler. Bir spekülatör kar elde edebilmek için ciddi bir bilgi ve deneyime sahip olmalıdır. Günlük çok fazla sayıda işlem gerçekleştiren bu kişilere kısaca piyasanın kurtları da diyebiliriz.
Dünyada bilinen en en önemli spekülatörlerden birisi George Soros’tur. George Soros 1991 yılında İngiltere borsasında yaptığı alımlar ile 1 milyar dolar kar elde etmiş ve İngiliz hükümetinin devalüasyona gitmesine sebep olmuştur. Bu yüzden George Soros borsa spekülatörleri arasında bir çeşit efsane kişiliktir. Peki George Soros ne yapmıştır da bu kadar büyük bir kar elde etmiştir. Aslında yaptığı basit bir şeydir. O tarihte piyasalardaki dalgalanmaları önceden sezerek yüksek sermaye gücü ile İngiliz borsasında büyük alımlar yapmış ve doğru zamanlama ile hisleri elinden çıkarmıştır. Elbette bu yaptığı riskli bir yatırımdır. Piyasaları etkileyen pek çok öngörülmesi imkansız dinamik vardır. İyi spekülatörler deneyimlerini ve bilgilerini kullanarak bütün olası değişimleri olabildiğince değerlendirirler ve ona göre karar alıp riskleri kabul ederler. Borsanın varlık sebebi yatırımcıları spekülatör olmaya teşvik eder ve bu durum hisselerin hak ettikleri doğru değerlere ulaşmasını sağlar.
Borsada suç teşkil eden konu manipülasyondur. Manipülasyon herhangi bir hissenin fiyatını değerinden yukarıda veya aşağıda tutmak için yapılan suni alımlara verilen isimdir. SPK’ nın yayınladığı “Hisse senetlerin manipülasyon” adlı kitapta manipülasyon iki türlü olarak anlatılır:
İlki bir hisse senedinin alımına insanları teşvik etmek için fiyatını suni yollarla düşük tutmaya yönelik davranıştır.
İkincisi ise Menkul kıymet piyasalarında arz ve talep dengesinin doğal olarak karşı karşıya gelmensin engellenerek suni fiyat dengeleri yaratılmasıdır.
Manipülasyon SPK yasalarında bir suç olarak belirtilmiş ve gerekli düzenlemeler ile yapan veya yapmaya teşvik eden kişilerin hapis veya ağır para cezasına çarptıracakları öngörülmüştür.
12Borsada işlem yapan küçük yatırımcılarının en çok dikkat etmesi gereken manipülatif işlemlerden uzak durmak olmalıdır. Her ne kadar suç olsa da bu tür işlemlere bazı zamanlarda rastlamak mümkün oluyor. İyi bir borsa yatırımcısı bu durumu kolayca sezip ona göre pozisyon alabilir. Her zaman söylediğimiz gibi iyi bir borsa yatırımcısı olmak ve kar elde etmek istiyorsanız ciddi bir tecrübe ve ve bilgiye sahip olmalısınız.
